Izvještaj o procjeni države: Zastupanje rodne perspektive u procesu pristupanja EU

Crna Gora je započela pregovore sa EU u junu 2012. U ovom trenutku, tri od 33 poglavlja su privremeno zatvorena (poglavlja 25, 26 i 30), dok su ostala otvorena. Crna Gora je u maju 2020. godine usvojila Novu metodologiju pregovaranja1, koja se snažnije fokusira na fundamentalne reforme, počevši od vladavine prava i funkcionisanja demokratskih institucija. 2 Uprkos čvrstom nacionalnom pravnom okviru u oblasti ljudskih prava, njegova slaba implementacija i nedovoljni institucionalni kapaciteti, kao i neadekvatni mehanizmi javne odgovornosti3 ostaju gorući problemi sa negativnim efektima na tempo EU integracija. Nedovoljna koordinacija među institucijama nadležnim za rodnu ravnopravnost4 i unutrašnja slabost rodnih mehanizama odlažu vidljive rezultate, posebno u ispunjavanju preporuka EU u oblasti osnovnih prava.

Iako Kancelarija za EU integracije – vodeća institucija odgovorna za proces EU integracija, na čelu saglavnim pregovaračem (koji je ujedno i nacionalni IPA koordinator) pokazuje značajno razumijevanje pitanja rodne ravnopravnosti, postoji prostor za poboljšanje položaja Kancelarije iukupnog uticaja na proces. Posljednjih godina, rad Delegacije EU u Crnoj Gori, kao drugog ključnog aktera zaduženog za procese integracije u EU, postao je vidljiviji na polju unapređenja rodne ravnopravnosti, ali i dalje postoje određeni izazovi.

Svrha ovog izvještaja je da ocijeni nivo zastupanja rodne perspektive (gender mainstreaming) u procesima evropskih integracija koje vode relevantni državni organi i podržava Delegacija EU u Crnoj Gori. Na osnovu nalaza monitoringa, koji je sproveo Centar za ženska prava (CŽP), cilj izvještaja je da vladinim tijelima nadležnim za EU integracije i zvaničnicima EU pruži preporuke za dalje jačanje zastupanja rodne perspektive u procesima koji vode članstvu u EU. Izvještaj je zasnovan na zajedničkoj metodologiji koju su za ovu konkretnu svrhu razvile partnerske organizacije Koalicije za unapređenje rodne ravnopravnosti kroz proces pristupanja EU (EQUAPRO), a koja uključuje 45 indikatora osmišljenih u skladu sa Gender akcionim planom EU III (GAP III) i revidiranu metodologiju za proširenje EU. Metodologija korištena za sastavljanje izvještaja uključivala je i primarne i sekundarne izvore podataka. Konkretno, obavljeni su intervjui sa ključnim pružaocima informacija, analiza sadržaja, pregled javno dostupnih dokumenata i jedan mrežni sastanak sa nacionalnim OCD koje se bave zaštitom ljudskih prava.

Ova publikacija je nastala uz finansijsku podršku Evropske Uniju a sufinansirala je Švedska agencija za međunarodni razvoj i saradnju. Njen sadržaj je isključiva odgovornost “ Centra za ženska prava “ i ne odražava nužno stavove Evropske unije ili Švedske agencije za razvoj i saradnju.