Reagovanje Akcije za ljudska prava i Centra za ženska prava povodom tragedije na Cetinju 

Podgorica, 2. januar 2024. 

Učestvujemo u žalosti porodica i prijatelja dvanaest žrtava ubijenih na Cetinju, medju kojima je i dvoje djece.

Nadamo se svim srcem da će svih četvoro teško ranjenih preživjeti i da će se oporaviti.

Učestvujemo u žalosti gradjana Cetinja, koji su u dvije i po godine doživjeli dva masovna ubistva, koja nije lako objasniti, pogotovo djeci.

Jučerašnja ubistva na Cetinju zahtijevaju ozbiljno ispitivanje odgovornosti i spremnosti sistema bezbjednosti u Crnoj Gori. Do ubistava je došlo na pet različitih i medjusobno udaljenih lokacija, dok je na šestoj ubica onesposobljen i izvršio samoubistvo. Grad je obezbjedjivalo samo devet službenika policije, uprkos izjavi premijera da u njemu boravi 120 pripadnika OKG i uprkos sličnom masovnom ubistvu iz avgusta 2022. godine.

Pitamo nadležne šta se to od 2022. godine do danas uopšte promijenilo u sistemu bezbjednosti na Cetinju i zašto je taj grad ostao nezaštićen?!

Osnovni policijski poslovi, propisani Zakonom o unutrašnjim poslovima, su zaštita bezbjednosti građana i Ustavom utvrđenih sloboda i prava; sprječavanje vršenja i otkrivanje krivičnih djela i prekršaja; pronalaženje učinilaca krivičnih djela i prekršaja i njihovo dovođenje nadležnim organima, kao i održavanje javnog reda i mira.

Obaveza države je da svoje bezbjednosne snage organizuje tako da u skladu sa profesionalnim standardima sprječava ponavljanje istih obrazaca nasilja, na što naše organizacije u kontinuitetu ukazuju.

Podsjećamo da smo još 28. decembra 2023, tokom protesta u organizaciji Centra za ženska prava i gradjanske grupe “Poslednja kap”, premijeru Spajiću dostavili zahtjeve kojima smo, pored ostalog, tražili da Vlada Crne Gore demokratizuje rad policije kroz strateški pristup uspostavljanja “policije u zajednici”, zasnovanog na poštovanju ljudskih prava, odgovornosti i saradnje policije sa društvenom zajednicom, kao i da naloži nadležnim institucijama da izvrše kontrolu i izvjeste o tome da li lica koja imaju dozvolu da drže oružje, to čine na bezbjedan način (odvojeno od municije) i da li je na adekvatan način onemogućen pristup oružju i municiji maloljetnicima i drugim neovlašćenim licima.

Ovim zahtjevima pridružujemo i sledeće:

– onemogućiti zakonitu kupovinu oružja bez prethodne dozvole za držanje oružja;

– proglasiti moratorijum na izdavanje dozvola za posjedovanje i držanje bilo kakvog oružja do izmjene Zakona o oružju;

– revidirati sve dodijeljene dozvole za posjedovanje oružja kroz policijsku provjeru lica koja posjeduju oružje i kroz ozbiljne, a ne samo formalne, psihijatrijske i druge ljekarske i psihološke preglede, uključujući testiranje na psihoaktivne supstance;

– pooštriti uslove za posjedovanje lovačkog oružja; – pojačati kontrolu strjeljačkih klubova koji gradjanima izdaju članske karte i fiktivne potvrde samo da bi lakše dobili dozvolu za nošenje oružja; – uvesti visok mjesečni porez na posjedovanje i držanje oružja;

– osigurati da pružaoci medijskih usluga, uključujući internet i druge elektronske platforme kao i društvene mreže, poštuju zabranu programskih sadržaja koji promovišu govor mržnje i drugo nasilje, kriminalno i nezakonito djelovanje, emitovanje scena brutalnog nasilja i drugih sadržaja koji mogu negtivno uticati na javnost, a naročito na djecu;

– uvesti u obrazovni sistem obaveznu nastavu o nenasilnom rješavanju sukoba i informacije za prevenciju i zaštitu od nasilja, uključujući i ono zasnovano na rodu ili drugom osnovu diskriminacije.

Podržavamo akciju “Poštuj život, vrati oružje” i apelujemo na sve koji imaju oružje da ga predaju.